Gecikmiş Dil ve Konuşma Nedir?
Dil alıcı dil ve ifade edici dil olarak ikiye ayrılmaktadır. Bazı çocuklar
alıcı dilde güçlükler sergilerken bazı çocuklar ifade edici dilde
güçlükler sergilemektedir. Bazıları ise her iki alanda da güçlük
yaşayabilmektedir. Her ikisinde güçlük yaşayan çocuklar hem dili
anlamlandırmada hem de ifade etmekte zorluk çekmektedir. Dil ve
konuşma terapisti, çocuğun dil kullanımını pek çok açıdan değerlendirerek terapi
programına karar vermektedir.
Alıcı dilde görülen güçlüklerden bazıları şunlardır:
* Jestleri ve mimikleri anlama
* Yönergeleri takip etme
* Soruları yanıtlama
* Nesneleri ve resimleri gösterme
* İletişimde sıra almayı bilme
İfade edici dilde görülen güçlüklerden bazıları ise şunlardır:
* Sorular sorma
* Nesneleri adlandırma
* Jestleri kullanma
* Sözcükleri cümle içerisinde bir arada kullanma
* Ekleri doğru şekilde kullanma
* Şarkılar öğrenme
* Doğru zamir kullanma
* İletişimi başlatma ve sürdürme
* Farklı bağlamlara uygun konuşma örüntüsü sergileme
Alıcı ve ifade edici dilde görülebilen bu güçlüklerin ortaya çıkması için temel
bazı risk faktörleri mevcuttur. Çocuğun gelişim sürecinde motor, duyusal, işitme,
zeka vb. alanlarda görülebilecek herhangi bir gelişimsel gerilik sebebiyle dil
edinimi için kritik olan dönemlerin sekteye uğraması gecikmiş dil ve konuşma riskini arttırmaktadır.
Bunların haricinde ailede geç konuşma öyküsünün olması gibi genetik faktörler ya da televizyon,
tablet gibi yoğun ekran maruziyeti ile uyaran eksikliği gibi çevresel faktörler de dil gelişiminin
gecikmesine yol açabilmektedir.
Dil gelişimindeki gecikme özgül dil bozukluğu, sosyal iletişim bozukluğu,
otizm spektrum bozukluğu, öğrenme güçlüğü, dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu
gibi pek çok gelişimsel problemin de işaretçisi olabilmektedir. Bu nedenle gecikmiş dil
ve konuşma şikayetiyle başvuran çocukları iletişim, biliş, duyusal ve motor beceriler açısından
çok boyutlu değerlendirmek önemlidir.
Yazar : Ayşe Işıldar
Dil ve Konuşma Terapisti
Kaynakça:
https://www.asha.org/public/speech/development/Speech-and-Language/ https://www.asha.org/PRPSpecificTopic.aspx?folderid=8589935380§ion=Treatment
Hamaguchi, P. M. (2010). Childhood speech, language, and listening problems. John Wiley & Sons.
Paul, R., & Norbury, C. F. (2012). Language disorders from infancy through adolescence. Elsevier Health Sciences.
